صحبت از درست کردن قهوه در خانه که می‌شود، سه قهوه‌ساز برای ما ایرانی‌ها آشناتر از بقیه است: قهوه‌جوش ترک، موکاپات و قهوه‌ساز فیلتری اتوماتیک. با این‌که قهوه‌ای که قهوه‌ساز فیلتری به‌دست می‌دهد غلظت قهوه ترک و موکاپات را ندارد، اما راحتی استفاده از آن باعث شده به یکی از محبوب‌ترین قهوه‌سازها در آشپزخانه‌های علاقمندان به قهوه تبدیل شود.
قهوه‌ساز فیلتری اتوماتیک
در انواع و اقسام مدل‌ها و شکل‌ها در بازار موجود است و به‌خاطر مکانیزم نه‌چندان پیچیده‌اش، طراحان صنعتی علاقه‌ی زیادی به ارائه‌ی مدل‌های بدیع و خلاقانه‌ی آن دارند. با این‌حال همه‌ی نمونه‌های قهوه‌سازهای فیلتری اتوماتیک بر اساس یک اصل ساده کار می‌کنند: دستگاه، آبی که در مخزن ریخته شده را به نزدیک نقطه‌ی جوش می‌رساند و از طریق لوله‌ای قطره‌قطره روی قهوه‌ای که در فیلتر کاغذی یا پلاستیکی ریخته شده می‌چکاند؛ آب از میان قهوه عبور کرده و در قوری یا ظرفی جمع می‌شود. به‌همین راحتی. در حقیقت وظیفه‌ی چکاندن آب ِ داغ روی قهوه که در روش‌های دستی drip از طریق قوری‌ای با دهانه‌ی بلند و باریک و توسط باریستا انجام می‌شود، حالا به پمپ دستگاه واگذار شده و همین است که پس‌وند “اتوماتیک” را دنباله‌ی نام قهوه‌ساز فیلتری اضافه می‌کند.
چه قهوه‌سازی بخرم؟
مدل‌های متنوعی از این قهوه‌ساز در بازار ایران وجود دارد؛ از برندهای لوازم آشپزخانه نظیر فیلیپس، مولینکس، بوش، تفال، براون، کنوود، دلونگی و کروپس گرفته تا مدل‌های کمی حرفه‌ای‌تر مانند گاستروبک که بیشتر برای کافه‌ها استفاده می‌شود. اما حرف آخر را اجازه دهید همین‌جا بگوییم: این دستگاه‌ها به‌واقع از نظر کارکرد تفاوت چندانی با هم نمی‌کنند. حرفه‌ای‌ترها از آن‌جهت کمی گران‌تراند که قرار است در طول روز چندین و چندبار مورد استفاده قرار گیرند؛ اما مدل‌های خانگی عموما از نظر کیفیت با هم برابری می‌کنند و تفاوت قیمت‌شان احتمالا فقط به‌خاطر طراحی یا محبوبیت برند آن‌هاست.
دستگاه‌های قهوه‌سازی هم هست که هم قهوه فیلتری درست می‌کنند و هم [مثلا] اسپرسو. از آن‌جا که کار کردن با بخش اسپرسوساز این دستگاه‌ها به‌راحتی قسمت فیلتری‌شان نیست و تمیز کردن آن قسمت اسپرسوساز هم دنگ و فنگ خودش را دارد و معمولا مصرف‌کنندگان خانگی به تمیز کردن صحیح دستگاه بعد از استفاده توجهی نمی‌کنند، خیلی زود خراب می‌شوند و پمپ‌شان از کار می‌افتد. اگر از ما می‌شنوید، قید دستگاه‌های غیرحرفه‌ای اسپرسوساز خانگی را بزنید؛ به‌خاطر این‌که نه اسپرسوی مقبولی به شما می‌دهند و نه احتمالا شما حوصله‌اش را دارید که بعد از هر بار اسپرسوگیری، همه‌جای دستگاه و گروپ و پورتافیلتر را آن‌گونه که باید تر و تمیز کنید. پس اگر توان مالی‌اش را دارید، دستگاه اسپرسوساز حرفه‌ای خانگی بگیرید؛ چه دستی (برندهایی چون رانچیلیو) چه اتوماتیک (مثل دستگاه‌های کپسولی ایلی و نسله یا گاجا که به one touch machine معروف‌اند.) همه‌ی این‌ها به‌کنار، در این یادداشت اغراق‌آمیز مفصلا توضیح دادیم که اصلا چرا اسپرسو را باید فقط در کافه‌ها نوشید. اگر هم تمایلی ندارید چند میلیون تومان خرج دستگاه اسپرسوساز حرفه‌ای خانگی کنید، سراغ یکی از همین قهوه‌سازهای فیلتری اتوماتیک بروید که در بازار ایران (به‌تاریخ اردی‌بهشت ۹۳) با قیمتی حدود ۱۵۰هزار تومان به بالا می‌توانید انواع آن‌را پیدا کنید.
فیلتر کاغذی / فیلتر توری چندبار مصرف
بعضی از نمونه‌های این قهوه‌سازها خودشان فیلتر دارند که چند بار مصرف است و بعد از هر بار استفاده باید آن‌را شست و تمیز کرد. اما این فیلترها بعد از مدتی تغییر رنگ می‌دهند که صورت خوشی ندارد و از این‌جهت استفاده از فیلترهای کاغذی توصیه می‌شود. می‌توانید فیلتر توری دستگاه که حالتی سبد-مانند دارد را کنار بگذارید و از همین فیلترهای معمولی که در سوپرمارکت‌ها پیدا می‌شود استفاده کنید.
بعدنوشت: عده‌ای هم هستند که معتقدند فیلترهای کاغذی به‌هر روی طعم نامطبوعی به قهوه می‌دهند و بهتر است از همان فیلترهای توری استفاده شود.
روش کار با قهوه‌ساز فیلتری اتوماتیک
کار با این دستگاه‌ها چنان ساده است که حقیقتا نیاز به آموزش خاصی ندارد. می‌ماند یکی دو فوت کوزه‌گری که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. پیش از این در چند سری مطلب در آیکافی به بایدها و نبایدهای تهیه‌ی قهوه به صورت کلی اشاره کرده‌ایم. توصیه می‌کنیم این مطالب را که عموما در مورد بسیاری از روش‌های تهیه‌ی قهوه صدق می‌کنند با دقت مطالعه کنید؛ این‌که از چه آبی استفاده شود، درجه‌ی آسیاب قهوه چقدر باشد، چقدر مهم است که قهوه درست پیش از آماده شدن آسیاب شود و بسیاری نکات ریز و درشت دیگر.
مخزن دستگاه را از آب پر کنید. ترجیحا از آب معدنی استفاده کنید.
فیلتر کاغذی را در محل مخصوص قرار دهید. این فیلترهای کاغذی را در بسیاری از فروشگاه‌ها و قهوه‌فروشی‌ها می‌توانید پیدا کنید.
فوت کوزه‌گری شماره ۱ – قبل از این‌که در فیلتر قهوه بریزید، دکمه‌ی دستگاه را بزنید و اجازه دهید کمی آب از روی فیلتر عبور کند. این کار باعث می‌شود فیلتر خیس و طعم کاغذی آن گرفته شود؛ علاوه بر این قوری قهوه هم کمی گرم خواهد شد. یادتان باشد آب ِ جمع‌شده در قوری را خالی کنید.
قهوه‌ای که برای قهوه‌ساز فیلتری استفاده می‌کنید باید با درجه‌ی متوسط آسیاب شده باشد.
حالا درون ِ فیلتر ِ خیس‌شده قهوه بریزید. چقدر قهوه باید بریزیم؟ این سوالی‌ست به قدمت تاریخ بشریت؛ پاسخ ِ آن اما ساده است: هرچقدر دل‌تان می‌خواهد. اگر قهوه‌تان را سنگین می‌پسندید، زیاد قهوه بریزید. آنچه توصیه می‌شود این است که به ازای هر ماگ ۱۲ اونسی، یک قاشق غذاخوری سرپُر قهوه‌ی آسیاب‌شده استفاده کنید. اما کم و زیادش دست شماست. آن‌قدر امتحان کنید تا به نسبت مورد نظرتان برسید.
فوت کوزه‌گری شماره ۲: هرچه مدت زمان درگیر بودن آب و قهوه بیشتر باشد، قهوه سنگین‌تر خواهد شد. (همین اصل، الهام‌بخش قهوه‌سازهایی مانند Clever بوده است.) برای این‌که کمی قهوه‌تان غلیظ‌تر شود، می‌توانید دکمه‌ی دستگاه را بزنید ولی قوری را در دستگاه قرار ندهید؛ این کار باعث می‌شود که ضامن خروجی قهوه همچنان درگیر باشد و قهوه در قوری سرازیر نشود. اجازه دهید یکی دو دقیقه‌ای آب و قهوه در محفظه‌ی بالایی درگیر باشند، بعد قوری را در جای خود قرار دهید تا ضامن آزاد شود و قهوه در قوری سرازیر. فقط مراقب باشید که میزان آب ِ دستگاه از ظرفیت بخش مخروطی حاوی فیلتر بیشتر نباشد که قهوه‌تان سرریز خواهد کرد. دکمه‌ی دستگاه را بزنید و به انتظاری شیرین بنشینید.
قهوه‌گیری که تمام شد حواس‌تان به فیلتر قهوه باشد که اگر از دستگاه خارجش نکنید، کپک می‌زند.
ببینید ~ از تفاله‌ی قهوه چه استفاده‌هایی می‌توان کرد؟
خوب است پیش از ریختن قهوه در ماگ یا فنجان، آن‌را از قبل کمی گرم کرده باشید تا زمان بیشتری قهوه‌تان را گرم نگه دارد. قهوه‌تان را امتحان کنید و ببینید اگر به‌نظرتان رقیق می‌آید، دو راه پیش رو دارید: یا قهوه را با درجه‌ی بالاتری آسیاب کنید و یا از پودر قهوه‌ی بیشتری استفاده کنید. قهوه‌سازهای فیلتری معمولا سنگی برای گرم نگاه داشتن قوری دارند، ولی توصیه می‌شود نگذارید زمان زیادی از آماده کردن قهوه بگذرد که طعم آن بیات خواهد شد.